KIEDY I JAK ROZKŁADAĆ ŚCIÓŁKĘ? Najlepszym terminem na ściółkowanie jest wczesna wiosna, gdy gleba zawiera dużo wilgoci i jest jeszcze wolna od chwastów.

Jak w każdym ogrodzie tak i u mnie trawnik zajmuje sporą powierzchnię ogrodu. Z jednej strony chcę żeby trawa ładnie rosła, z drugiej strony przez długi czas miałam kłopot z pozbyciem się skoszonej trawy. Ściółkowaniem wprowadzamy masę organiczną do gleby sprawiając że jest ona żyzna. Pisałam o tym Ściokowanie - Ściółki z materiałów zawierających azot rozkładają się szybko dając roślinom duży zastrzyk energii. Jest to działanie krótko tak na przykład skoszona trawa, bogata w azot, obornik, czy też gnojówka dają roślinom dużo energii, jest jednak materia organiczna szybko rozkładana przez mikro i makroorganizmy, w związku z tym trzeba ją regularnie uzupełniać. Przy uprawie warzyw taka ściółka zdaje egzamin. Kompostownik zapełniał się w błyskawicznym tempie. Dwie komory ledwo starczały na sezon. Problem rozwiązał się sam w pewne upalne lato. Rachunki za wodę latem szybko rosną, trzeba było pomyśleć o oszczędnościach. Zaczęło się od malin. Mam pod płotem pas ziemi wyjątkowo przepuszczalnej. Przez lata próbowałam coś tam wyhodować i nic nie rosło. Wsadziłam kilka krzaków malin, i to był właściwy wybór. Ziemia lekka, przepuszczalna, tylko wody musiałam lać duże ilości. Maliny rosły pięknie ale i chwasty rosły w zastraszającym tempie. Po ulewnych deszczach ziemia była twarda, zbita, a w czasie suszy robiła się skorupa. Wypieliłam porządnie rabatę pod malinami, wyłożyłam skoszoną trawę na grubość ok 20 cm i podlałam porządnie. Na kompost już trawy nie wyrzucam bo na rabaty mi brakuje, kosiłam już trzy razy i wystarczyło mi tylko do skrzyń z pomidorami i papryką. Co dzień zaglądałam pod ściółkę żeby sprawdzić wilgotność. Wreszcie byłam zadowolona. Gleba pod ściółką była długo wilgotna, miękka, nie przeszkadzał ani ulewny deszcz ani susza. Ściółkowanie trawą stosuję tam gdzie estetyka podłoża nie rzuca się zbytnio w oczy, czyli pod malinami, porzeczkami, na warzywniaku. Gruba warstwa ściółki bardzo ogranicza rozrost chwastów, nawet jak coś urośnie to nie ma problemu z pieleniem . Chwasty dają się łatwo wyrwać z korzeniami, nie trzeba do tego używać żadnych narzędzi typu, dziabka, pazurki. Trawę wykładałam świeżo skoszoną, pilnując jednocześnie żeby za bardzo nie stykała się z pędami malin ( świeża trawa jest bardzo gorąca i może odparzyć korowinę). Tak samo robię przy pomidorach, gruba warstwa trawy w skrzyni , ale przy nasadzie cieniutko. Pomidory ściółkowane trawą dodatkowo mają zabezpieczoną ziemię przed wychłodzeniem nocą, gdy temperatura znacznie spada. Jeszcze kilka moich spostrzeżeń odnośnie ściółkowania trawą. Obserwacje z przed kilku dni. Od kilku tygodni zaprzestałam używania skoszonej trawy do ściółkowania pomidorów i papryki z tej prostej przyczyny że były koszmarne upały i trawa bardzo spowolniła wzrost. To co skosiłam zagospodarowałam pod inne rośliny. W skrzyniach z pomidorami i papryką korzenie zaczęły wyłazić na wierzch, nie chciałam dosypywać ziemi, Po kilkudniowych deszczach trawnik muszę kosić przynajmniej raz w tygodniu. Noce są trochę chłodne, w dzień temperatury powyżej 20 st. Ponieważ wahania temperatury między dniem i nocą są spore postanowiłam podgrzać warzywa grubszą warstwą trawa po skoszeniu jest bardzo gorąca, kiedy krzaki pomidorów są jaszcze małe to takie podgrzanie ziemi jest korzystne. Natomiast teraz u schyłku lata, gdy system korzeniowy wypełnia całą skrzynkę, zbyt gruba warstwa ściółki z trawy może poparzyć roślinę. Mając małe doświadczenie w uprawie, trudno to zauważyć na liściach pomidorów, można poparzenie pomylić z niedoborami albo z chorobą . Końcówki liści robią się miękkie, wiotkie i pomału zasychają . Objawy poparzenie dobrze widać na papryce. Dramatu nie ma, liście oberwałam, skrzynki podlałam zimną wodą, troszkę się podłoże ochłodziło. Owoce papryki i pomidorów na takie przegrzanie wcale nie zareagowały. Samo ściółkowanie jest OK tylko trzeba trawę wykładać cieńszą warstwą i ewentualnie dołożyć po dwóch dniach jeszcze trochę. Maliny i porzeczki czekają w kolejce. Na razie zarastają szybko zielskiem a ja ledwo nadążam z pieleniem. Jednym z czynników mających mający wpływ na szybkość rozkładania ściółki to wielkość jej składników, im drobniejsza ściółka tym szybciej się rozkłada. I tak na przykład trociny, bogate w węgiel, ubogie w azot rozkładają się dużo wolniej od siana, jeszcze wolniej rozkładają się wióry drzewne, łuski z ziarna kakaowca albo zrębki. Im bardziej zdrewniałe części roślin tym więcej zawierają celulozy, w związku z tym dłużej się rozkładają, są ciężkostrawne dla mikroorganizmów. Wiosną w takie miejsca wysiewam rośliny jednoroczne. Uzupełniają wolne przestrzenie, do puki byliny nie zapełnią całej rabaty. Wolniej rozkładającą się materią organiczną są trociny. Wystarczają na jeden sezon. Jesienią tniemy drewno do kominka i pozostaje dużo trocin, zabieram je również od znajomych. Trociny zawierają mało azotu, dla tego też wykładam je pod byliny i krzewy późną jesienią, ściółka jest wykładana grubą warstwą, zabezpieczam w ten sposób glebę przed parowaniem wody i przed przemarzaniem korzeni roślin. Ziemia pod taką ściółką jest wilgotna, pulchna, przez całą zimę. Wiosną na rabatach ściółka jest zbita jak skorupa, pazurkami zruszam ściółkę, częściowo mieszając ją z podłożem. Tak zaopatrzona ziemia w próchnice jest wilgotna i przewiewna. Niestety taka ściółka wytrzymuje do późnej wiosny, latem wymieszana z podłożem szybko się rozkłada, pozostawiając gołą, żyzną glebę, gotową na na zasiedlenie przez chwasty. Do ściółkowania wielosezonowego trzeba użyć materii która nie ulega tak łatwo biodegradacji. Stosowanie dużych dawek nawozów azotowych przyczynia się do szybkiego rozkładu masy organicznej co powoduje że trzeba ją częściej uzupełniać . Teraz jesienią była u mnie mała modernizacja. Zniknął stary warzywniak, będzie tu rosła trawa. Wokół trawnika powstały rabaty z bylinami i krzewami. Zanim rośliny się rozrosną minie trochę czasu. Świeża, żyzna ziemia wiosną obudzi się do życia, a wraz z nią chwasty ruszą do ataku, a mają to miejsce zasiedlić byliny i kwiaty jednoroczne. Na tych rabatach ziemia została przykryta kartonami, na wierzch kartonów wysypana jest skoszona trawa. W połowie maja rabata będzie gotowa do nowych nasadzeń, a mnie ominie nieprzyjemne pielenie. Rabata wygląda estetycznie a chwasty nie mają szansy. Na kartony zamiast skoszonej trawy można narzucić liści. Ten sposób ściółkowania polecam w miejsca gdzie ściółka nie rzuca się w oczy, gdzieś w ukrytych zakątkach ogrodu. Było by troszkę dziwnie, gdyby wiatr z reprezentacyjnej rabaty zwiał na trochę liści i oczom sąsiadów ukazały by się kartony.

Można ją mieszać z innymi materiałami do ściółkowania, np. zrębkami, trocinami. Opadające z iglaków igły i łuski naturalnie się z nią mieszają oraz zamieniają w próchnicę, a to oznacza mniej porządków w ogrodzie. Wady: Trzeba ją systematycznie (co roku) uzupełniać, bo się szybko rozkłada, zwłaszcza gdy jest drobna. Odpowiednia ściółka pomoże roślinom zdrowo się rozwijać, a nam ograniczyć pielenie, nawożenie i podlewanie. Podpowiadamy, jaki materiał ściółkowy wybrać i jak prawidłowo przygotować podłoże do tego zabiegu. Gęste obsadzanie rabat nie tylko wygląda estetycznie, ale też wspomaga korzystne działanie ściółki. Chwasty mają mało światła, a wilgoć jest dużej utrzymywana dzięki zacienieniu gleby. Fot. Pola Madej-Lubera Pola Madej-Lubera Dlaczego warto ściółkować? Wiosna to dobry okres na wyłożenie rabat ściółką, czyli materiałem (organicznym lub nieorganicznym), którego celem będzie przykrycie gleby znajdującej się bezpośrednio pod naszymi roślinami. Dlaczego wykonujemy ten zabieg? Powodów jest kilka, a najważniejszy to ograniczenie wzrostu chwastów (gruba warstwa ściółki z kory, albo geowłóknina skutecznie ogranicza ich rozprzestrzenianie się). Druga ważna funkcja to pomoc w utrzymaniu właściwej wilgotności podłoża. Zwłaszcza po intensywnych opadach warto wysypać rabaty wybraną ściółką, aby woda pozostała w glebie na dłużej. Korzyści z tego zabiegu odczujemy, gdy wysokie temperatury będą utrzymywać się przez kilka dni lub tygodni. Ściółkowanie nie tylko pozwoli ograniczyć podlewanie, lecz także skutecznie zadziała jak izolacja, chroniąc korzenie roślin przed nadmiernym nagrzewaniem. Wióry z kory drzew iglastych pięknie pachną, ograniczają rozwój chwastów, zatrzymują w glebie wilgoć, ale też zakwaszają podłoże w miarę postępu rozkładu ściółki. Fot. Pola Madej-Lubera Ściółka ogranicza parowanie wody, ale to nie jedyna jej ważna funkcja. Organiczny materiał rozsypywany pod roślinami wzbogaca dodatkowo strukturę gleby. Udowodniono że “dokładanie” materiału organicznego w wierzchniej warstwie gleby daje dużo lepsze efekty niż jej przekopywanie. Czynność ta wspomaga aktywne funkcjonowanie mikroorganizmów i pożytecznych stworzeń, które sprawiają, że gleba żyje, tym samym korzystnie wpływając na jej jakość oraz strukturę. Tak utrzymane podłoże w konsekwencji gwarantuje lepszą zdrowotność roślin. Często ściółka ma też funkcje dekoracyjne. Bywa, że dobiera się jej kolor tak by harmonizował (lub kontrastował) z odcieniem rośliny której towarzyszy. Warstwa kory chroni kwiaty przed ochlapywaniem błotem w czasie intensywnych deszczy. Ma to też znaczenie przy uprawie truskawek, gdzie kwestie estetycznego wyglądu owoców mają bezpośredni związek z ich jakością. W przypadku upraw truskawek do ściółkowania używa się słomy. Fot. Focus finder – Fotolia Truskawki bowiem ściółkuje się słomą (jak sama nazwa wskazuje – straw po angielsku oznacza słomę), by pokładające się owoce mogły dojrzewać w optymalnych warunkach, nie mając bezpośredniego kontaktu z glebą. Ten sposób uprawy pozwala na uzyskanie czystych i dorodnych owoców. To nie koniec korzyści płynących ze ściółkowania. Pozostawiona na rabatach na zimę gruba warstwa ściółki pomaga roślinom lepiej znieść chłody. Ma to szczególne znaczenie w przypadku gatunków płytko korzeniących się, tzn. różaneczników, magnolii, czy wrzosów. Najlepsza organiczna Nie tylko wiele firm ogrodniczych, a także rzesze ogrodników–amatorów stawiają na tzw. geowłókniny i maty ogrodnicze. Są to specjalnie przygotowane tkaniny, wykonane z bawełny/fizeliny lub też z plastikowej plecionki. Układane pod nasadzeniami skutecznie uniemożliwiają rozwijanie się chwastów. Ponieważ są to jednak materiały nieorganiczne, brak w ich przypadku korzystnego wpływu na strukturę gleby i zdrowotność roślin, jaki ma miejsce w przypadku ściółek z kory czy kompostu. Geowłóknina magazynująca – ochronna. Fot. Xeroflor Tkaniny ogrodnicze układane są na rabatach na stałe, zatem późniejsze ulepszanie struktury gleby (przekopywanie, pielenie z użyciem motyki) czy też nawożenie kompostem/obornikiem jest w tym przypadku mocno utrudnione. Mimo, że rozwiązanie z matami sprawdza się np. w zieleni miejskiej (gdzie nie ma możliwości stałego doglądania nasadzeń i regularnego pielenia), to w ogrodnictwie ekologicznym zaleca się jednak z nich zrezygnować. Syntetyczne tkaniny można zastąpić grubo układanymi starymi gazetami, lub kartonami (pod warunkiem, że nie przeszkadza nam przenikająca do gleby farba drukarska). Ten sposób jest też na pewno tańszy. Nieestetycznie wyglądające gazety i kartony warto dodatkowo przykryć korą ze względów czysto dekoracyjnych. Z czasem znajdujący się pod nią celulozowy podkład ulegnie degradacji, jednocześnie na długo zahamuje rozwój chwastów. Warto ściółkować szczególnie nowo posadzone rośliny. Fot. Pola Madej-Lubera Ściółka ściółce nie równa Jakie materiały ściółkowe są najlepsze? Zdania są podzielone. Każdy z popularnych produktów wykorzystywanych do ściółkowania ma obok zalet także i wady. Bardzo popularna kora sosnowa, która jest dostępna w handlu w postaci różnej wielkości ścinków, zarówno świeżych, jak i lekko przekompostowanych, choć doskonale powstrzymuje rozwój chwastów, długo nie ulega rozkładowi, zatrzymuje wilgoć i poprawia wygląd rabat, to jednak bardzo zakwasza podłoże. Jest zatem najlepsza do roślin kwasolubnych: wrzośców, wrzosów, azalii, magnolii. Innym roślinom, zwłaszcza tym preferującym zasadową glebę, kora może wręcz zaszkodzić. Domowej roboty kompost to najbardziej tradycyjna i “naturalna” ściółka. Wykładając go na rabaty w pewnym sensie zwracamy roślinom to, co nam oddały w sezonie. W ten sposób imitujemy proces, który ma miejsce w naturze, np. w lesie (gdzie ściółka tworzy się z opadłych liści i obumarłych butwiejących części roślin). Warto jednak wiedzieć, że podłoże wyłożone kompostem łatwo się zachwaszcza. Trudno jest wyprodukować kompost pozbawiony jakichkolwiek nasion, a nawet jeżeli nam się to uda, całkiem możliwe, że jednoroczne chwasty rozsieją się na takiej ściółce niezależnie od wszystkiego. Dlatego kompost lub ziemia liściowa w roli ściółki najlepiej sprawdza się, gdy zależy nam przede wszystkim na odżywieniu roślin i poprawieniu jakości gleby. Domowy lub zakupiony kompost przede wszystkim poprawia strukturę gleby. Stosując go jednak musimy się liczyć z występowaniem chwastów. Fot. Pola Madej-Lubera Inne stosowane ściółki organiczne to ścinki trawy (mało estetyczne jak też niezbyt praktyczne, gdyż mogą zawierać nasiona chwastów, a poza azotem zawierają niewiele składników odżywczych w stosunku do kompostu) oraz ziemia liściowa. Tą ostatnią uzyskujemy kompostując przez sezon zebrane jesienią opadłe z drzew liście. Niekiedy za ściółkę służy jeszcze igliwie (szczególnie przydatne w zakresie utrzymywania temperatury i wilgotności gleby, mało zaś wartościowe ze względu na walory odżywcze dla roślin). Kilka lat temu modnym materiałem ściółkowym stały się farbowane wióry drzewne i kokosowe łupiny. Te rodzaje ściółek mają jednak opinię mało wartościowych, a w przypadku farbowanych chemicznie na brązowo lub czerwono wiórów – wręcz szkodliwych. Bez wątpienia należą jednak do bardzo estetycznych rozwiązań. Niektóre rośliny dobrze się czują gdy są ściółkowane żwirem i kamyczkami. Należą do nich kosaćce. Fot. Pola Madej-Lubera Dla gatunków preferujących suche lub ubogie podłoże (czyli tych polecanych na skalniaki, a także lawendy, rozchodników, pięciorników czy irysów) lepsza będzie nieorganiczna ściółka żwirowa. Wygląda bardzo estetycznie, pomaga utrzymać stałą temperaturę podłoża, nie pozwala rozwijać się chwastom, a przy tym nie zakwasza gleby. Ściółki z materiałów takich jak szklane kulki, akrylowy żwir czy gumowe ścinki odradzamy całkowicie – są mało praktyczne i poza (dyskusyjnymi) walorami estetycznymi roślinom oferują niewiele. Jak i kiedy wykładać ściółkę? Zanim rozłożymy wybraną ściółkę pod naszymi roślinami zadbajmy, by gleba dookoła była wolna od chwastów i spulchniona. Tylko wtedy skuteczne będzie ograniczanie przez ściółkę rozwoju chwastów. Jeśli chcemy zatrzymywać wilgoć w glebie i tym samym móc rzadziej podlewać rośliny, postarajmy się trzymać terminów ściółkowania. Najlepiej wykonywać je od wczesnej do późnej wiosny oraz na jesieni. Latem gdy ziemia jest już wyschnięta i spękana często bez podlewania się już nie obędzie. Podlewanie “po fakcie” czyli po rozłożeniu ściółki nie rozwiąże problemu, gdyż często moczony materiał organiczny łatwiej ulega dekompozycji. Poza tym latem ciężko nam będzie nawilżyć glebę dostatecznie głęboko, analogicznie do tego jak dzieje się to naturalnie o innych porach roku. Najlepsza grubość warstwy ściółki to 5-8 cm. Fot. Pola Madej-Lubera Często popełnianym przy ściółkowaniu błędem jest usypywanie “kopców” z kory wokół pni drzew. Ostrzegamy przed takim postępowaniem, może ono spowodować chorobę, a nawet trwałe uszkodzenie pnia. Najlepiej nie przekraczać grubości warstwy ściółki około 5-10 cm. Używajmy jej też z umiarem. Pamiętajmy, że to rośliny mają zdobić ogród, i że ściółka nie jest dekoracją samą w sobie. Nie ściółkujmy więc bezmyślnie każdej wolnej przestrzeni, lecz najpierw zastanówmy się czy nie można w danym miejscu stworzyć okrywy z roślin. Ściółka nie powinna zajmować więcej miejsca niż same nasadzenia. Tylko jeśli nasz ogród jest młody, obecność dużych obszarów gleby pokrytych np. korą sosnową jest czymś uzasadnionym. Nie polecamy natomiast stosować ściółkowania jako alternatywy dla roślin zadarniających. Jest to rozwiązanie niepraktyczne i mało atrakcyjne wizualnie. Z drugiej strony jednak ściółka zawsze jest lepsza od “gołej ziemi”, która pozostawiona bez żadnego przykrycia albo zarośnie chwastami, albo szybko wyjałowi się i wyschnie.

775. Na jesień wyściółkowałam całą część warzywną (i nie tylko) kartonami, zrębkami i sianem. Pisałam o tym tutaj. Teraz, pod koniec marca, grzebię w ziemi i sprawdzam, jak się sprawy mają…

Jednak udało się zdobyć siano! Normalnie jedna z największych radości sezonu. Co poniektórzy pukają się w głowę zapewne, kiwając jednocześnie w zrozumieniu, skąd pochodzi nazwa mojego bloga… 20 kostek siana czekało już na mnie w ten zimny, listopadowy, szary i piękny poranek. Już wiedziałam, co z nimi zrobię. Tydzień temu wysypał mi się plan z sianem i nie udało się zdobyć, rozłożyłam więc kartony wszędzie i na część zrębki drewniane. Aż tu niespodzianka i siano samo przyszło do mnie za sprawą kolegi z naszej grupy Permakultura Wrocław. Dlaczego siano? Do tej pory używałam słomy. W słomie nie ma nasion traw, nie ryzykujemy rozsianiem i tzw. zachwaszczeniem. Za to były nasiona zbóż, a one także mi posłużyły za dodatkową ściółkę po ścięciu. Do tego słoma to takie grubsze źdźbła, siano jest bardziej miękkie, zbija się łatwiej. Co przemawia do mnie za sianem to fakt, że rzadko łąki się pryska (z tego, co wiem…), podczas gdy pola zbóż często traktowane są chemią. Najczęściej nie znam pochodzenia tych ściółek, które zdobywam do ogrodu, ale myślę, że siano będzie pod tym względem bardziej naturalne. No i wreszcie zainspirowałam się ludźmi, którzy właśnie z sianem pracują. znana Ruth Stout, zwolenniczka nie-pracowania w ogrodzie, która właśnie ściółkowała sianem. Ale też współcześnie sporo jest ludzi, prowadzących permakulturowe ogrody właśnie z użyciem siana. Jestem ciekawa, jak będzie się zachowywało siano pod względem rozłożenia i oczywiście kiełkowania nasion. Wszystko będę relacjonować. Tymczasem spędziłam godzinkę jesiennym porankiem na rozrzucaniu pachnącego sianka wszędzie. Wystarczyło na cały warzywnik, a także na część kwiatową. Oczywiście ściółka w ciągu paru tygodni opadnie, pojawią się pewnie luki, które znowu przysypię. Część kwiatową będę też ściółkować jeszcze na wiosnę. Z 20 kostek zostało mi 8, które składuję pod daszkiem i które przydadzą się w ciągu kilku kolejnych miesięcy. Myślę sobie, że z 10 jeszcze kostek bym przygarnęła, bo wiem, jak to wszystko szybko znika…. To się tak wydaje, że mamy dużo, ale parę miesięcy, zwłaszcza po zimie, wystarczy żeby spora część została przerobiona. Nakręciłam spory kawałek z tego, jak to wszystko rozkładam i potem jak to wygląda w całym ogrodzie. Po całej zabawie, trzeba posprzątać… siebie. Bo jak się ubrało fajne dresy i szaliczek, to potem wszędzie siano, siano wszędzie… Kto się bawi w sianie i jakie macie doświadczenia? Joanna. ZNwfDZ.

m2d8ja4ehh.pages.dev/286

m2d8ja4ehh.pages.dev/69

m2d8ja4ehh.pages.dev/167

m2d8ja4ehh.pages.dev/278

m2d8ja4ehh.pages.dev/2

m2d8ja4ehh.pages.dev/288

m2d8ja4ehh.pages.dev/2

m2d8ja4ehh.pages.dev/134

m2d8ja4ehh.pages.dev/360

ściółkowanie trawą i kartonem